Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tj. Dz. U. z 2017 r. poz. 1121) właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może zmieniać stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej, ani kierunku odpływu ze źródeł - ze szkodą dla gruntów sąsiednich. Wymogi te obowiązują także posiadaczy samoistnych oraz użytkowników wieczystych gruntów (art. 9 ust. 2 pkt 3 Prawa wodnego). W praktyce zmiany, o których mowa w ww. przepisie,  określa się jako „zmiany stosunków wodnych”. Przyczyną zakłóceń stosunków wodnych może być np. zakopanie rowu, który pełnił funkcję odprowadzania wód z danego terenu, nadsypanie (podniesienie) terenu, utwardzenie nawierzchni działki, postawienie murków w granicy działki, zasypanie zbiornika wodnego. Naruszenie powyższego zakazu, zgodnie z art. 29 ust. 2 i 3 Prawa wodnego, pociąga za sobą następujące konsekwencje: na właścicielu gruntu ciąży obowiązek usunięcia przeszkód oraz zmian w odpływie wody, powstałych na jego gruncie wskutek przypadku lub działania osób trzecich, ze szkodą dla gruntów sąsiednich (art. 29 ust. 2), jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji, nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom (art. 29 ust. 3).   Co może zrobić właściciel gruntu poddanego szkodliwym działaniom wynikającym ze zmiany stosunków wodnych dokonanych przez sąsiada? Np. gdy sąsiad zalewa nasz grunt? Po pierwsze, istnieje możliwość polubownego rozwiązania sporu (art. 30 Prawa wodnego). Właściciele sąsiednich gruntów mogą w drodze pisemnej ugody ustalić zmiany stanu wody na gruntach oraz sposób ich likwidacji. Przy czym działania  te nie mogą wpływać szkodliwie na inne nieruchomości lub na gospodarkę wodną; ugoda nie może dotyczyć wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi. Aby postanowienia ugody były możliwe do realizacji, ugoda musi zostać zatwierdzona w drodze decyzji odpowiednio przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. W celu uzyskania decyzji zatwierdzającej ugodę umawiający się właściciele gruntów muszą wystąpić do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) z odpowiednim wnioskiem o zatwierdzenie ugody. Po drugie, podstawowym środkiem prawnym będzie złożenie u wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wniosku o nakazanie sąsiadowi przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom. We wniosku należy wskazać, iż  dokonane na gruncie sąsiednim działania spowodowały szkodę na naszym gruncie, np. zmianę spływu wód doprowadzając do zalewania naszych  gruntów (czyli przedstawić stan faktyczny) oraz sformułować żądanie (nakazanie właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom - organ może nakazać oba obowiązki łącznie). Wniosek taki zainicjuje postępowanie, w którym właściwy organ w pierwszym rzędzie powinien ustalić, kto jest właścicielem gruntu, na którym w ocenie wnioskodawcy miała nastąpić zmiana stanu wody na gruncie, ewentualnie do kogo należy prawo użytkowania wieczystego gruntu, lub też w razie nieustalonego stanu prawnego nieruchomości, kto jest samoistnym posiadaczem gruntu. Tylko właściciel, użytkownik wieczysty lub samoistny posiadacz gruntu może być stroną postępowania i adresatem omawianej decyzji. Dopiero po dokonaniu tych ustaleń organ ma obowiązek powiadomić o wszczęciu postępowania i przeprowadzić stosowne postępowanie dowodowe w celu ustalenia, czy zostały spełnione przesłanki do wydania nakazu z art. 29 ust. 3 Prawa wodnego, czyli: 1)      czy doszło do zmiany stosunków wodnych na gruntach spowodowanych działaniem właściciela gruntu sąsiedniego (np. podniesieniem terenu działki)? 2)      czy zmiana stosunków wodnych wywołała szkodę na gruncie sąsiednim (np. spowodowała jego zalewanie)? 3)      czy pomiędzy powyższymi okolicznościami zachodzi związek przyczynowy (czy szkoda jest spowodowana zmianą stosunków wodnych czy może wynika z innych okoliczności)? Ustalenie ścisłego związku pomiędzy przesłanką 1 i 2 jest tutaj konieczne i zazwyczaj wykazanie tego związku jest najbardziej problematyczne. Organ w zależności od tego, czy wszystkie ww. przesłanki zostały spełnione czy nie, wyda decyzję nakazującą właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom albo decyzję o odmowie wydania nakazu. Strony niezadowolone z rozstrzygnięcia posiadają prawo do wniesienia odwołania od takiej decyzji do właściwego samorządowego kolegium odwoławczego. Od decyzji samorządowego kolegium odwoławczego przysługuje skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego, a następnie skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Po trzecie, możliwe jest ubieganie się o odszkodowanie za szkody wywołane przez sąsiada, na podstawie art. 186 Prawa wodnego. Naprawienie szkody obejmuje w tym przypadku pokrycie strat faktycznie poniesionych przez poszkodowanego (np. koszt osuszania murów, wypompowywania wody z piwnicy, innych niezbędnych napraw w związku z zalaniem). Na żądanie poszkodowanego organ właściwy do wydania pozwolenia wodno prawnego, a jeżeli szkoda nie jest następstwem pozwolenia wodnoprawnego - właściwy marszałek województwa, ustala wysokość odszkodowania w drodze decyzji. Decyzja jest niezaskarżalna. Stronie niezadowolonej z wysokości ustalonego odszkodowania przysługuje jednak droga sądowa (sąd cywilny). Droga sądowa przysługuje również w przypadku niewydania decyzji przez właściwy organ w ciągu trzech miesięcy od zgłoszenia żądania przez poszkodowanego.